Ana Sayfa   » AYDINLAR    » Bilim adamları   

Bilim adamları

  


Firidun Bey Köçerli (1863-1920)
Firidun Bey Köçerli  Şuşa’da doğmuştur. O, ünlü maarifçi, pedagog,  eğitmen, edebiyat bilimcisi ve yazar idi. 
F.Köçerli 1895-1918 yıllarında Gori Seminaryasında ders vermiştir. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde, yani 1918-1920 yıllarında F.Köçerli’nin inisiyatifiyle  seminarya bünyesinde açılmış Gazah Öğretmenler Seminaryası’nın müdürü görevine atanmıştır.
F.Köçerli Gence isyanı yatırıldıktan sonra 11. Kızıl Ordunun istihbarat dairesi tarafından kurşuna dizilmiştir.

Kerimbey Mustafabey oğlu Mehmandarov (1854-1929) 
Kerimbey Mehmandarov Şuşa’da doğmuştur. Dahiliye doktoru ve cerrah idi. 
K.Mehmandarov 1872 yılında Bakü gimnazyumunu bitirmiştir. 1877 yılında St. Petersburg askeri klinik hastanesinde hekim olarak çalışmıştır. K.Mehmandarov 1883 yılında Azerbaycan’a dönerek mesleğine burada davam etmiştir. Onun araştırmaları genelde epidemiyolojik enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi ve tedavisiyle ilgiliydi. 

Hudadat Ağa oğlu Melikaslanov (1879-1935) 
Hudadat Melikaslanov Şuşa şehrinde doğmuştur. O demiryolu mühendisi, teknik ilimler profesörüydü. H.Melikaslanov 1918-1920 yıllarında Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde Ulaştırma Bakanı görevinde çalışmıştır. 1921 yılında Bakü Politeknik Enstitüsünde (şimdiki Azerbaycan Teknik Üniversitesi) öğretim üyesi ve profesör (1921) olarak çalışmıştır. H.Melikaslanov’un 70’den fazla eseri (demiryolu ulaşımına ait 3 monografi vs.) yayınlanmıştır. 

Mirmusa Haşim oğlu Ağamirov (1886-1947)
Mirmusa Ağamirov Şuşa’da doğmuştur. O, Azerbaycan’da ilk nebatat alimlerinden biriydi. Şeki okullarında (1906’dan itibaren) ve Bakü’nün birçok yüksek eğitim kurumunda öğretim üyesi olarak çalışmıştır. 1935-1943 yıllarında bugünkü Azerbaycan Ziraat Üniversitesinde, Azerbaycan Pedagoji Üniversitesinde, Bakü Devlet Üniversitesinde bitki anatomisi ve fizyolojisi kürsüsünün başkanı görevinde çalışmıştır.  

Sara Necef Bey kızı Vezirova (1889-1961) 
Sara Vezirova Şuşa’da doğmuştur. Onun, Azerbaycan’ın eğitim hayatında önemli  hizmetleri  olmuştur. S.Vezirova 1907 yılında Bakü’de “Kutsal Nina” okulunu bitirmiştir. Birinci Rus-Müslüman (Azerbaycan) Kız Okulunda öğretmen, 1910-1920 yıllarında ise İkinci Rus-Müslüman  Okulunun müdürü görevinde çalışmıştır.

Bedelbey Beşir oğlu Bedelbeyov (1875-1932) 
Bedelbey Bedelbeyov Şuşa şehrinde doğmuştur. O, Gori seminaryasını bitirmiş, bir müddet Şuşa’da öğretmenlik yapmıştır. Sonra Bakü’deki 6. Rus-Müslüman (Azerbaycan) mektebinin müdürü görevinde çalışmıştır. Bu okul onun adıyla ün kazanmıştır. Çocukları okula çekmek amacıyla halk arasında pedagojik propaganda faaliyeti yapmış, talim ve terbiye, öğretmenlerin uzmanlık düzeyinin yükseltilmesi vs. konularda konuşmalar yapmıştır.

Aslan Bey Zеynalabdinbey oğlu Vezirov (Vezirzade) (1898-?) 
Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminin ilk öğrencilerinden olmuş Profesör Aslan Bey Vezirov Şuşa şehrinde doğmuştur. 1915 yılında Bakü Reel Okulunu altın madalya ile bitirerek St. Petersburg Maden Mühendisleri Enstitüsüne dahil olmuştur. A.Vezirov 1919 yılında Azerbaycan Halk Cumhuriyeti hükümeti tarafından Fransa’ya eğitim almağa gönderilmiştir. 1925 yılında  Paris üniversitesinin Fizik ve Kimya ve Nansi Jeolojik Enstitüsünün Jeoloji Fakültesini bitirdikten sonra a Bakü’ye dönmüş ve “Azernеft”in Jeolojik Arama Müdürlüğünde çalışmaya başlamıştır. Aynı zamanda Azerbaycan Politeknik Enstitüsünde (Azerbaycan Teknik Üniversitesi) öğretim üyesi olarak çalışmıştır.

Adil Abutalıb oğlu Sadıgov (1903-1983) 
Adil Sadıgov Şuşa’da doğmuştur. Dahili hastalıklar uzmanı, tıp profesörü, ünlü bilim adamı A.Sadıgov’un araştırmaları, genelde patoloji, kalp damar sistemine, gastroenteroloji alanındadır. 1965-72 yıllarında N. Nerimanov Tıp Enstitüsünün (bugünkü Azerbaycan Tıp Üniversitesi) Dahili Hastalıklara Giriş kürsüsü profesörü idi. 

Hanlar Cavad oğlu Hacıyev (1903-1969) 
Hanlar Hacıyev Şuşa’da doğmuştur. O, Azerbaycan cerrahı, tıp profesörü ve aynı zamanda general rütbesine sahip idi. Azerbaycan Devlet Tıp Üniversitesi Operatif Cerrahlık Kürsüsü başkanı idi. H.Hacıyev 1967’den ömrünün sonuna dek Azerbaycan Devlet Hekimleri Tekmilleştirme Enstitüsü Cerrahiye Kürsüsünü yönetmiştir. Araştırmaları  genelde yatalak holesistitleri sonucunda safra öd peritonitleri, sıtma splenomegalilerinde gözlemlenen perisplenitlere, onların patogenezine, akciğer ekinokokkozuna, endemik ur hastalığına vs. hasredilmiştir. 
 
Zehra Mustafa kızı Şahtahtinskaya (1895-1977) 
Zehra Şahtahtinskaya Hankendi’de doğmuştur. 1922’den Azerbaycan Devlet Pedagoji Enstitüsünde Biyokimya Fakültesinin dekanı olarak çalışmıştır. 1937’den Zooloji Kürsüsü başkanı  olmuştur. Esasen, Azerbaycan’da yaşayan su ve bataklık kuşlarında parazitlerin tetkiki ile uğraşmıştır. Birçok bilimsel eserin ve ders kitaplarının müellifidir. 

Esed Fetulla oğlu Rüstembeyov (1911-1982) 
Esed RüstemBeyov Şuşa’da doğmuştur. O, Azerbaycan alimi, petrol ve gaz kuyularının kazısı alanında uzmanlaşmıştır. E.Rüstembeyov derin ve çok derin kazıma teknolojisin konularında birçok araştırmaların müellifidir. O, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, ayrıca ilçelerde çalışan uzmanlara yeni teknoloji ve tekno-kimya uygulamaları konusunda yardım etmiştir. Birçok bilimsel eserlerin ve ihtiraların  müellifidir. 

Cemil Bahadur oğlu Guliyev (1927-2010) 
Cemil Guliyev Şuşa’da doğmuştur. Azerbaycan tarihçisi, tarih doktoru, akademik. C.Guliyev 1949 yılında Moskova Devlet Üniversitesini bitirmiş, 1952 yılında aynı üniversitede doktorasını tamamlamıştır. 1952-59 ve 1968-70’li yıllarda Azerbaycan Devlet Üniversitesi (bugünkü Bakü Devlet Üniversitesi) öğretim üyesi, doçent, 1953-58 yıllarında aynı zamanda Azerbaycan KP MK’ya bağlı Parti Tarihi Enstitüsünde uzman, 1958-72 yıllarında ise bilimsel araştırmalardan sorumlu müdür yardımcısı görevinde çalışmıştır.  C.Guliyev 1972-77 yıllarında Azerbaycan SSC İlimler Akademisi Tarih Enstitüsünün müdürü görevinde çalışmıştır.

Celal Eyvaz oğlu Allahverdiyev (1929) 
Celal Allahverdiyev Şuşa’da doğmuştur. Azerbaycan’ın ünlü matematikçisi, Azerbaycan SSC İlimler Akademisi (bugünkü Azerbaycan Milli İlimler Akademisi) muhabir üyesi (1972) olmuştur. 1972’de Azerbaycan SSC Devlet Ödülüyle ödüllendirilmiştir. 1970’den itibaren Azerbaycan SSC İlimler Akademisi Sibernetik Enstitüsü müdürü görevinde çalışmıştır. C.Allahverdiyev fonksiyonel analiz diferansiyel değişikleri, sibernetik matematiksel konularında araştırmalar yapmıştır. C.Allahverdiyev Moskova’da (1962, 1966), İrevan’da (1965), Sofya’da (1967, 1972), Belgrad’da (1971), Bakü’de (1971, 1973) ve Paris’te (1972) düzenlenmiş uluslar arası kongre ve sempozyumlarda konuşma yapmıştır.

Mirvari Memmed kızı Tağıyeva (1918) 
Mirvari Tağıyeva Hankendi şehrinde doğmuştur.  O tıp profesörüdür. M.Tağıyeva 1979’dan Azerbaycan Devlet Tıp Enstitüsü 1. Hospital-Cerrahi Kürsüsünün profesörü olmuştur. Araştırmaları genelde safra yollarının fesatlarına, karaciğer ve karın boşluğu organlarının cerrahi tedavisi konusundadır.

Paşa Hebib oğlu Rüstemov (1920) 
Paşa Rüstemov Şuşa’da doğmuştur. O inorganik kimya dalında profesördür, Azerbaycan SSC İlimler Akademisi üyesi olmuştur (1983). Paşa Rüstemov 1959’dan Azerbaycan SSC İlimler Akademisi Kimya Enstitüsünde yarı geçirgenler kimyası laboratuarının, 1983’den Azerbaycan Devlet Üniversitesi (bugünkü BDÜ) anorganik kimya kürsüsünün başkanı olmuştur. P.Rüstemovun İsviçre (1970), Fransa (1971), Almanya Federal Cumhuriyeti (1980) ve Rusya’da (1982) düzenlenmiş uluslar arası konferans ve sempozyumlarda tebliğler sunmuştur. 

Eşref İskender oğlu Hüseynov (1907-1981)
Mastematikçi bilim adamı, Akademik Eşref Hüseynov Cebrayıl’da doğmuştur. O, matematiksel analiz, diferansiyel denklemler, entegral denklemler, matematiksel fizik denklemleri, gerçek değişenli fonksiyonlar teorisi ve doğrusal olmayan fonksiyonel analizin değişik konularına dair dersler vermiştir. Akademik Eşref Hüseynov bugünkü BDT ülkelerinin yüksek eğitim kurumlarında, Tirana  Üniversitesinde özel ve genel nitelikli dersler okutmuştur. 
Azerbaycan dilinde “Entegral Denklemler” ve “Kümeler Nazariyesi” ders kitaplarının müellifidir.

Mehdi Mehemmed oğlu Mehdizade (1903-1984)
Akademik, pedagog, bilim adamı ve maarifçi Mehdi Mehdizade Cebrayıl ilçesinin Daşkesen köyünde doğmuştur. O, SSCB Pedagoji Bilimler Akademisinin asil üyesi olmuştur. Uzun yıllar Azerbaycan SSC Eğitim Bakanı görevinde çalışmıştır.

Settar Mecid oğlu Esedov (1910-1974) 
Settar Esedov Şuşa’da doğmuştur. Settar Esedov zooloji ve parazitoloji, biyokimya  alanında profesör, Azerbaycan SSC İlimler Akademisi (bugünkü Azerbaycan Milli İlimler Akademisi) muhabir üyesi idi. S.Esedov’un esas araştırması parazitolojinin teorik temelleri, toprak yapısına göre parazitlerin spesifikliği, parazitlerin doğal ve mahalli ocakları konusunda idi.

Hudu Surhay oğlu Memmedov (1927-1988)
Hudu Memmedov Ağdam ilçesinin Merzili köyünde doğmuştur.
O kristalografi alanında tanınmış bilim adamı, Azerbaycan İlimler Akademisinin muhabir üyesi idi.
 Önemli bilimsel çalışmaları kristalokimya alanındadır. 50’den fazla organik ligandlı kompleks bileşimin molekül ve kristal yapısını incelemiş, araştırmalarında elektronografi, röntgen-spektral analiz ve hidrotermal sentez yöntemlerini kullanmıştır.



Okundu: 11185