Azərbaycan Respublikası Qarabağ bölgəsi

1991-ci il  sentyabrın 21-də  Rusiya prezidenti Boris Yeltsin və Qazaxıstan prezidenti Nursultan Nazarbayev Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin sahmanlanmasına vasitəçilik etmək təşəbbüsü ilə Bakıya gəlmişlər. Prezidentlər Bakıdakı görüşlərdən sonra Dağlıq Qarabağa (Xankəndiyə), oradan isə Yerevana gedərək Jeleznovodskda (Rusiya) Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarının təşkili barədə müzakirələr aparmışlar. 

Bu səfərdən iki gün sonra 1991-ci il sentyabrın 23-də Jeleznovodsk şəhərində Rusiya prezidenti B.Yeltsin və Qazaxıstan prezidenti N.Nazarbayevin vasitəçiliyi ilə Ermənistan və Azərbaycan rəhbərləri A.Mütəllibov və L. Ter-Petrosyan arasında görüş keçirilmişdir. Görüşdə Dağlıq Qarabağın erməni və azərbaycanlı icmalarının nümayəndələri də iştirak etmişdir. Görüşün yekunu olaraq münaqişənin sülh yolu ilə həllinə dair bəyannamə imzalanmışdır. Lakin erməni tərəfi bu anlaşmaya əməl etməyib, Jeleznovodsk görüşündən cəmi bir neçə gün sonra Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı əhalisinə qarşı yeni hücumlara başlamışdır. Həmin il oktyabrın 4-də erməni silahlı dəstələri Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Xocavənd (keçmiş Martuni)  və Hadrut rayonlarında azərbaycanlı yaşayış məntəqələrinə hücumlara başlamışlar. Bu, həmin hücumlardan iki həftə əvvəl Ermənistan və Azərbaycan rəhbərliyi arasında əldə olunmuş Jeleznovodsk  razılaşmasının pozulması idi. İki ay sürən silahlı basqınlar nəticəsində 30-dan çox yaşayış məntəqəsində azərbaycanlı əhalinin etnik təmizlənməsi həyata keçirilmişdir.