Azerbaycan

2009. yılındaki görüşmeler

Nihayet 10 Temuz 2009’da  "Büyük sekizliğ" in İtalya'nın Akvill sona eren zirve toplantısında ardından eşbaşkan ülkeler adına "Madrid ilkeleri" nin metni Washington'dan yayıldı. Belgenin temel hükümleri şunlardır.

1. Dağlık Karabağ çevresinde bulunan bölgelerin Azerbaycan'ın kontrolüne iadesi;

2. Dağlık Karabağ'a geçiş statüsü vermekle onun güvenliği ve kendini kontrol etmesi teminatı verimesi;

3. Ermenistan ile Dağlık Karabağ'ı birleştiren koridorun oluşturulması;

4. Dağlık Karabağ'ın nihai statüsünü belli edecek yasal yetkisi olan kendi kaderini ifade etme hakkını;

5. Tüm mülteci ve göçmenlerin çatışmadan önce yaşadıkları bölgelere geri dönmek hakkı;

6. Barış işlemleri öngören uluslararası güvenlik sağlanmasının verilmesi.

O zamandan beri "Madrid ilkeleri" birkaç kez tarafların görüşmelerde ileri sürdüğü öneriler temelinde yenilenmiştir. Görüşmeler ise 2008. yılının sonlarına doğru itibaren esasen Rusya'nın aracılığıyla devam etti.

6 Haziran 2008 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan yeni Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın Karabağ sorununun düzenlemesine dair ilk görüşü St Petersburg'da, BDT `nin gayri resmi zirvesi çerçevesinde gerçekleşmiştir. Cumhurbaşkanları barış sürecini sürdürmek konusunda anlaşmaya vardılar. Daha sonra Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan arasında üçlü formatta görüşmelerin temelini atmıştır. Bu formatta 10'a kadar görüş yapıldı.

Aliyev-Medvedev-Sarkisyan formtatında ilk görüşmeler 2008 yılı Kasım 2'de Moskova'da, Rusya devlet başkanının "Mayn Dorf" ikametgahında oldu. Görüşmeden sonra Cumhurbaşkanları İlham Aliyev, Sarkisyan ve Medvedev Karabağ sorununun barış yoluyla düzenlenmesine dair Beyanname imzalamışlardır. Bu, ihtilaf tarafları arasında görüşmeler süreci içinde imzalanan ilk ortak belge idi. Beş maddeden oluşan belgede taraflar beyan ettiler ki, anlaşmazlığın uluslararası hukukun ilkeleri ve normları, bu çerçevelerde alınan kararlar ve belgeler temelinde siyasi yolla düzenlemek Güney Kafkasya'da durumun sağlamlaşmasına ve bölgede istikrarın ve güvenliğin sağlanmasını  temin etmekte yardım edeceklerdir. Beyannamaye  göre, bu, bölgede ekonomik kalkınma ve kapsamlı işbirliği için elverişli ortam yaratacak.

2009 yılı Ocak ayının 28'inde Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları İlham Aliyev ve Serj Sarkisyan İsviçre'de (Zürih), Davos Ekonomik Forumu çerçevesinde görüşerek Dağlık Karabağ sorununun çözümlenmesini yeniden müzakere etmişlerdir. Görüşmede Cumhurbaşkanları barış sürecini sürdürmek konusunda anlaşmışlardır.

Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları İlham Aliyev ve Serj Sarkisyan arasında bir sonraki görüşme 7 Mayıs 2009 yılında Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da yapıldı. ABD'nin Çek Cumhuriyetindeki Büyükelçiliği'nde gerçekleşen görüşme üç saate yakın bir süre devam etmiştir. Görüş sona erdikten sonra Minsk Grubunun eşbaşkanları medya temsilcilerine iyimser ruhta açıklamalar vermişlerdir. Aracılar görüşmelerin yapıcı bir ortamda geçtiğini ve taraflar sorunun çözümüne dair temel ilkelerini onaylatırmak arifesinde olduklarını belirttiler.

Genellikle 2009 yılı Dağlık Karabağ sorununun nizamlanmasına dair görüşmelerde yoğun aşama oldu. Aynı yıl Haziran’ın  4’ünde Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları İlham Aliyev ve Serj Sarkisyan arasında bir sonraki görüşme Petersburg'da yapılmıştır. Bu görüş geçen bir yıl içinde Cumhurbaşkanları Aliyev ve Sarkisyan arasında yapılan sayıca 5. görüşmeler raundu idi. Cumhurbaşkanlar bu formatta 17 Temuz 2009 yılında   Moskova'da yeniden bir araya geldiler. Görüşmeler ertesi gün gayri resmi formatta devam etmiştir.

8 Ekim 2009 yılında  Moldova'nın başkenti Kişinev'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan arasında BDT zirvesi çerçevesinde Karabağ görüşmelerinin bir sonraki aşaması yapıldı. Aynı yıl 22 Kasım’da  Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları arasında bir sonraki görüşme Almanya'nın Münhen kentinde yapıldı. Bu, Cumhurbaşkanları İlham Aliyev ve Serj Sarkisyan arasında yapılan sayıca 8., 2009 yılında ise üst üste 6. görüş idi. Aliyev-Medvedev-Sarkisyan formatında görüşmeler 2010 yılında da devam etti.